4.01.2011r.
Do najbardziej znanych metod kształcenia zaliczamy: opowiadanie, pogadankę, wyjaśnienie, opis, dyskusję, pracę z książką, wykład, metody problemowe, pokaz, metodę zajęć praktycznych, ćwiczenia, trening, metodę laboratoryjną czy dramę.
Drama- polega na improwizowanemu działaniu, angażującym intelekt, emocje, zmysły, wyobraźnie i ekspresję uczestników. Zaangażowanie w dramę osoby poprzez aktywne wchodzenie w role podejmują próbę rozwiązania zarysowanego konfliktu.
Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania należących do grup metod problemowych i organizujących treść kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk sytuacji lub procesów w celu zbliżenia procesu poznawczego uczniów do poznania bezpośredniego dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Pogadanka to dialog nie równoprawnych stron- nauczyciela, który w zasadzie stawia pytania różnie rozbudowane i ucznia, który odpowiada.
Aby pogadanka została poprawnie zrealizowana, należy
- Ustanowić metodyczny cel pogadanki - musimy dobrze wiedzieć, czego spodziewamy się po pogadance na dany temat.
- Analiza merytoryczno-logiczna wiedzy, czyli zebranie nazw- faktów, pojęć, zasad i czynności, zbadanie związków między nimi- które wynikają z których, które są główne, które pomocnicze, pochodne, a które trzeba opanować wpierw, itd.
- Trzeba rozłożyć wydobyte elementy między poszczególne pytania i ustalić kolejność pytań.
- Zaprojektować zadania - czyli należy dostarczyć uczniom zadań, które rozwiązywać będą pod koniec lekcji w celu utrwalenia i wykorzystania tego, czego się nauczyli.
Na koniec należy zebrać i podsumować wiadomości zgromadzone podczas pogadanki.
Wykład jest podstawową formą kształcenia dorosłych. Wynika to z tego, że im dojrzalszy uczeń, tym łatwiej przychodzi mu uczyć się z wykładu, a im wyższa klasa, tym łatwiej znaleźć zapisane w progami nauczania tematy nadające się do ujęcia w postaci wykładu.
Warunkiem koniecznym, odpowiedzialnym za sukces prowadzenia wykładu jest tzw. utrzymanie uwagi studentów. Jeśli uwaga słabnie, to znaczy, że zmienia się pole spostrzegania. Wtedy uwaga skierowana jest na coś innego. Na jakieś konkurencyjne obiekty. Uwaga ukierunkowana na jeden przedmiot musi słabnąc i zostać przeniesiona na inny, co staje się okresem wypoczynku dla funkcjonującego systemu poznawczego, zajętego opracowywaniem i opanowaniem wiadomości, znajdujących się w polu uwagi.
Aby uwaga słuchaczy była utrzymana powinny być spełnione następujące kierunki starań:
- Wydłużenie okresu uwagi skierowanej na wykład i skracanie okresu wypoczynku.
- Poprawne ułożenie wykładu. Wykładowca powinien podsuwać tzn. „treści wypoczynkowe" - w ten sposób sterować uwagą słuchaczy. Może użyć tutaj np. anegdot.
Ważne jest tutaj również eksponowanie treści wykładu, ustalenie minimalnych celów, zaplanowanie czasu wypoczynku i atrakcyjne ujęcie treści – stosowanie metafor, przysłów, wzbudzanie emocji.
To co powinien wiedzieć każdy pedagog, czyli praca z uczniami na zajęciach praktycznych:
1) Przygotuj podopiecznego do uczenia się wiadomości. Uczniowie lepiej i szybciej opanują nowe umiejętności, jeśli dowiedzą się po co są im one potrzebne.
2) Poznanie i ćwiczenie umiejętności. Sam możesz zademonstrować uczniom coś nowego i skłonić ich do naśladowania lub wskazać mu instrukcje – jak to zrobić, bądź wykorzystać model interakcyjny. Podopieczny może przyglądać się wzorowo wykonanej rzeźbie artysty i sam ją tworzyć, lub model interakcyjny – tak działają np. symulatory lotów. Model ten wykazuje błędy popełniane przez uczniów i reaguję na ich postępy.
3) Informacja zwrotna. Uczenie się umiejętności psychomotorycznych polega na wykonywaniu ich, porównywaniu z wzorem, obserwacji różnić i usuwania ich podczas kolejnych prób. Możesz obserwować ucznia i korygować jego błędy, nauczyć go, aby sam się obserwował!
4) Ćwiczenia. Zapominanie umiejętności psychomotorycznych rzadko bywa zupełne, polega ono raczej na utracie możliwości wykonywania ich szybko, pogorszeniu koordynacji. Ćwiczenie umiejętności składowych powinno być zatem wymierzone przeciwko tym właśnie postaciom zapominania.
Projekt edukacyjny - metoda kształtująca wiele umiejętności oraz integrująca wiedzę z różnych dyscyplin naukowych (czyli różnych przedmiotów).
Natomiast istota metody projektu to:
- samodzielna praca uczniów służąca realizacji określonego przedsięwzięcia (zadania lub problemu dydaktycznego i wychowawczego) w oparciu o wcześniej przyjęte założenia.
Projekt edukacyjny charakteryzuje się tym, że:
- jest to przedsięwzięcie innowacyjne, wymagające odmiennych od dotychczas stosowanych metod działania, efektywniejszych sposobów komunikowania się i współpracy.
- posiada tytuł.
- nie powtarza się w identycznej formie.
- ma wyznaczone cele i ma przynieść określony rezultat.
- jest przedsięwzięciem kompleksowym i wykracza zazwyczaj poza ramy jednego przedmiotu
- jest integralny (obszerny, wykraczający, poza jedna dziedzinę).
- rezultaty pracy prezentowane są publicznie (znani są odbiorcy prezentacji).
Wyróżniamy następujące rodzaje projektów:
1) Projekt badawczy - polega na:
a) zbieraniu przez uczniów informacji dotyczących określonego zagadnienia;
b) systematyzowaniu tych informacji;
c) opracowywaniu danych;
d) Wysunięciu wniosków;
e) Prezentacji efektów;
2) Projekt działania lokalnego - polega na:
a) Rozpoznaniu przez uczniów potrzeb środowiska lokalnego w danej dziedzinie.
b) Opracowaniu projektu;
c) Realizacji działań w terenie i prezentacji efektów (zmian) społeczności lokalnej;
3) Projekt indywidualny
4) Projekt grupowy
Wyróżniamy następujące etapy pracy metodą projektu:
1) Wybór zagadnienia – wyłonienie tematu;
2) Opracowanie celów projektu;
3) Zawarcie kontraktu;
4) Opracowanie programu projektu i harmonogramu działań;
5) Realizacja projektu;
6) Prezentacja projektu;
7) Ocena projektu.
Istnieję 5 faz przebiegu projektu:
- Zaangażowanie. Celem jest stworzenie sytuacji, w której temat jest przedstawiony w sposób jasny i aktywizujący uczniów, czyli precyzyjne formułowanie celów, poleceń, stworzenie atmosfery sprzyjającej zaangażowaniu uczniów w rozwiązywaniu problemu.
- Badanie. Uczniowie sami analizują otrzymane zadania. To etap dyskusji, analizy, negocjacji, odnoszenie się do wcześniejszych doświadczeń i posiadnych już wiadomości. Stawiane są tutaj hipotezy i wypowiadane wątpliwości.
- Przekształcenie. Wiedza zdobyta wcześniej zostaję uporządkowana i wykorzystywana w sposób twórczy. Uczniowie przedstawiają własne propozycje rozwiązania problemu, który przed nimi postawiono.
- Prezentacja. Przedstawiciele grup relacjonują efekty pracy audytorium: może to być cała klasa, bądź grupa. Prezentując wyniki pracy grupy, uczniowie mają możliwość porównania sposób rozwiązania problemu i rezultatów osiągniętych przez inne zespoły.
- Refleksja. Faza zamykająca jest częścią niezbędną, a jednocześnie trudną zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia. Uczniowie dokonują samooceny, określają czego i w jaki sposób się nauczyli, czemu służyły przyjęte metody, jak dalej pracować.
Bibliografia:
· Dydaktyka ogólna – wybrane zagadnienia, Żegnałek Kazimierz, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TPW w Warszawie, Warszawa 2005.
· Sztuka nauczania-szkoła, t.2 pod red. Konarzewskiego Krzysztofa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2002.
· Szuka nauczania-czynności nauczyciela, Kruszewski Krzysztof, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, rozdział VII.
· Współczesne teorie i mity wychowania, Śliwerski Bogusław, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 1998.
· Encyklopedia pedagogiczna XXI w. T.1, pod red. Śmińskiego Józefa Marka, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003, s.782-787.
Opracowali Dawid i Monika.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz